Độc đáo những hạng mục dát vàng bên trong Chính điện Lam Kinh

Khu di tích lịch sử Lam Kinh nằm cách thành phố Thanh Hóa 50km về phía Tây Bắc, trên địa bàn thị trấn Lam Sơn, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia từ năm 1962; năm 2013, Khu Di tích này được công nhận là di tích Quốc gia đặc biệt.

Theo sử sách, Lam Kinh vốn là đất Lam Sơn, quê hương của Anh hùng dân tộc Lê Lợi, người có công chiêu mộ hiền tài, quy tụ nhân dân đánh đuổi giặc Minh xâm lược (1418-1427). Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế (Lê Thái Tổ), lập nên vương triều Hậu Lê, đóng đô ở Thăng Long, lấy niên hiệu Thuận Thiên, đặt tên nước là Đại Việt, mở ra một vương triều thịnh trị, hưng vượng bậc nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam, kéo dài tới 360 năm.

Năm 1430, Lê Thái Tổ đổi tên vùng đất Lam Sơn thành Lam Kinh. Kể từ đó, các kiến trúc điện, miếu... cũng bắt đầu được xây dựng tại đây, gắn với hai chức năng chính là điểm nghỉ chân của các vua Lê khi về cúng bái tổ tiên, đồng thời, cũng là nơi ở của quan lại và quân lính thường trực trông coi Lam Kinh và khu tập trung lăng mộ của tổ tiên, các vị vua, hoàng thái hậu nhà Lê và một số quan lại trong hoàng tộc.

Trải qua hàng trăm năm, những công trình kiến trúc Hậu Lê ở Lam Kinh gần như chỉ còn lại phế tích là những nền móng, lăng mộ. Tuy nhiên, đến nay nhiều hạng mục di tích đã được nghiên cứu, bảo tồn nguyên trạng, chống xuống cấp, nhiều hạng mục di tích đã được phục dựng, phục hồi, tu bổ, dần dần tái hiện phần nào diện mạo trước đây của Lam Kinh. Trong số đó có Chính điện Lam Kinh, công trình kỳ vĩ bằng gỗ lim với nhiều hạng mục được làm bằng vàng thật.

Chính điện Lam Kinh được phục dựng vào năm 2010, bố trí theo hình chữ "công" gồm 3 tòa điện lớn xây trên nền đất rộng, là Quang Đức, Sùng Hiếu và Diên Khánh, tổng cộng 3 tòa nhà có 19 gian, 4 chái. Đây là công trình kiến trúc gỗ quy mô, với 138 cột, đều làm bằng gỗ lim có đường kính đến 62cm, trong đó có cây lim với tuổi đời khoảng 600 năm tuổi. 

Công trình có quy mô lớn nhất Lam Kinh và cũng được xem là công trình bằng gỗ lim lớn nhất Việt Nam hiện nay.

Bà Bùi Ánh Tuyết, Phó trưởng ban quản lý di tích Lam Kinh cho biết, đến nay có khoảng 21 hạng mục công trình (gồm Chính điện Lam Kinh và các lăng mộ, nhà bia, các tòa Thái miếu, Nghi môn, sân Rồng, thềm Rồng, cầu Bạch, đền thờ Lê Lai và một số hạng mục như hồ Như Áng, giếng cổ, sông Ngọc, cảnh quan thiên nhiên...) đã được tu bổ, tôn tạo và bảo vệ, với kinh phí lên đến hàng trăm tỉ đồng được huy động từ ngân sách và các nguồn xã hội. Qua đó, góp phần giữ gìn những giá trị lịch sử, văn hóa đặc sắc của Việt Nam, nơi đây cũng là điểm tham quan đặc biệt của du khách trong và ngoài nước.