Cho “kền kền rỉa xác” và loạt phong tục mai táng người chết kỳ lạ trên thế giới

Tục treo quan tài trên vách núi (Philippines)

Philippines là một trong những quốc gia có nền văn hoá truyền thống phong phú, trong đó không thể không nhắc đến tập tục treo quan tài người chết trên vách đá thẳng đứng của người Igorot thuộc vùng Sagada. Nơi này cách thủ đô Manila khoảng 8,5 giờ di chuyển.

Từ cách đây 2.000 năm, người Igorot đã đặt người chết vào trong các cỗ quan tài được đẽo bằng tay thô sơ, sau đó mai táng bằng cách treo quan tài lơ lửng trên vách đá, trong hang hoặc trên mỏm núi. Họ tin rằng đây là cách khiến người chết đến gần với các linh hồn tổ tiên hơn.

Theo truyền thống, khi qua đời thi thể sẽ được đặt ngồi và buộc dây trên một chiếc ghế mây để người sống bày tỏ sự thành kính lần cuối. Sau đó, họ đem thi thể hun khói để làm chậm quá trình phân hủy rồi mới tổ chức tang lễ. Những chiếc quan tài được những người già tự làm và khắc tên mình lên trước đó.

Việc treo quan tài trên vách đá rất khó khăn. Do vậy, những thanh niên khỏe mạnh, leo trèo giỏi sẽ được cắt cử đi đóng các chốt sắt vào vách núi. Khi quan tài được kéo lên vị trí trên cao, người thân trong gia đình sẽ đứng bên dưới để chất lỏng chảy ra từ xác chết đang phân hủy rơi xuống người mình, bởi họ tin rằng điều đó sẽ đem lại may mắn.

Những năm gần đây, các du khách hiếu kỳ thường kéo nhau tới Sagada để tìm hiểu các nghĩa địa vách núi kỳ lạ. Điều này khiến cho chính những nghĩa địa tạo nên nguồn sống cho người dân Igorot, giúp cả làng có thêm nguồn kinh tế.

Tục mai tang cho kền kền rỉa xác

Một số vùng thuộc Tây Tạng, Nội Mông, Thanh Hải (Trung Quốc) ngày nay vẫn còn tồn tại phong tục rợn người - điểu táng hay thiên táng, có nghĩa là để đàn kền kền đói ăn tới xẻ thịt giúp linh hồn người quá cố lên trời.

Trong văn hóa của người Tây Tạng, kền kền được coi là loài vật linh thiêng. Trước khi diễn ra nghi lễ thiên táng, thi thể người đã khuất được để trong nhà từ 3-5 ngày. Sau đó, người thân sẽ đưa thi thể tới khu điểu táng, nằm trên núi cao, cách xa khu dân cư. Trước khi làm lễ, cơ thể người đã khuất được tắm rửa sạch sẽ, phần xương sống bị phá vỡ, sau đó người nhà cuộn thi thể vào tấm vải trắng và khuân lên núi.

Các rogyapas (người xử lý xác chết) sẽ tách rời thi thể thành nhiều phần bằng rìu, sau đó bầy kền kền đậu đen kịt quanh xác chết và bắt đầu nhiệm vụ.

Người Tây Tạng cho rằng, kền kền như thiên sứ, giúp linh hồn của người đã khuất được chuyển kiếp. Trong nghi lễ điểu tang, mọi thành viên trong gia đình đều khuyến khích được chứng kiến.

Kiểu chôn chung kỳ lạ của người J’rai ở Gia Lai (Việt Nam)

Người J’rai ở Gia Lai có nhiều quan niệm đặc biệt về thế giới người chết: Người chết có cuộc sống riêng tồn tại như lúc còn sống; sống chung nhà thì chết sẽ chung mồ… Vì vậy họ có những phong tục mai táng người chết khá kỳ lạ.

Theo đó, người J’rai thường đào các ngôi mộ lớn, sâu khoảng 2 mét, đặt quan tài xuống đất rồi lấp lại. Khi có người tiếp theo trong làng chết, họ lại đào ngôi mộ này lên để chôn người mới chết vào trong quan tài.

Nếu xác của người chôn trước da thịt đã thối rữa, chỉ còn xương, họ sẽ dồn tất cả xương cốt lại một chỗ (người lớn tuổi sẽ được để xương cốt lên đầu quan tài, người ít tuổi hơn sẽ được gạt xuống phần cuối cùng của quan tài), rồi đặt xác người mới chết vào trong.

Nếu thời gian hai người chết quá gần nhau, xác của người chết trước vẫn còn da thịt, người trong làng sẽ cắt bỏ hết da thịt của người nằm trong quan tài để lên mặt đất cho chim Cờ reng á (kền kền) ăn, rồi dồn xương lại đặt người mới chết vào trong quan tài. Với cách này, họ tin rằng chim cờ reng á là loài chim của trời, khi ăn xong “thức ăn” của làng thì cả làng sẽ gặp may mắn…

Cứ như vậy, họ chôn chung những người chết trong làng cho đến khi chiếc quan tài đó đầy xương cốt thì sẽ làm lễ bỏ mả. Và một chiếc mả tập thể mới sẽ xuất hiện khi lại có người trong làng qua đời.

Hiệp Nguyễn

Tổng hợp