Hạm đội Biển Đen liên tiếp trúng đòn, Nga căng mình giữ "viên ngọc" Crimea

Theo các chuyên gia, hơn hai năm sau khi Nga mở chiến dịch quân sự tại Ukraine, sự kiểm soát của Moscow đối với Crimea, nơi từng được ví như "viên ngọc quý trên chiếc vương miện" của Nga, đang thực sự căng thẳng.

Ông Robert Murrett, cựu phó đô đốc Hải quân Mỹ, cho rằng, trái ngược hoàn toàn với những bước tiến đáng kể mà Nga giành được ở lục địa Ukraine trong những tuần gần đây, "Ukraine đã giành chiến thắng phần lớn trong trận chiến Biển Đen".

Hạm đội Biển Đen của Nga đã chịu tổn thất nặng nề sau các trận tập kích của Ukraine kể từ tháng 2/2022. Nga đã kiểm soát Crimea kể từ khi sáp nhập bán đảo này từ Ukraine vào năm 2014, nhưng Kiev tuyên bố sẽ giành lại.

Cựu sĩ quan hải quân Ukraine Andrii Ryzhenko cho biết trong thập niên qua, Nga đã có ý định sử dụng các căn cứ ở Biển Đen ở Crimea để triển khai sức mạnh trên biển về phía Nam Ukraine.

Tuy nhiên, kế hoạch này của Nga đang gặp thách thức do những bước tiến của Ukraine xung quanh Crimea. Nga được cho là đã mất soái hạm Mosvka trong một cuộc tấn công bằng tên lửa Neptune do Ukraine sản xuất ngay từ đầu cuộc chiến. Kiev cũng tuyên bố hạ gục một tàu ngầm lớp Kilo của Nga trong cuộc tấn công bằng tên lửa Storm Shadow vào tháng 9/2023.

Thiết bị không người lái của hải quân Ukraine đã phá hủy tàu hộ tống trang bị tên lửa Ivanovets của Nga vào tháng 2 và tập kích thành công một số tàu đổ bộ của Nga.

Vào giữa tháng 2, Ukraine tuyên bố nhắm mục tiêu vào Caesar Kunikov, một tàu đổ bộ lớn, gần thành phố Alupka phía nam Crimea, phía đông nam căn cứ hải quân của Nga tại Sevastopol. Cuộc tấn công càng làm suy giảm đội tàu đổ bộ tương đối khan hiếm của Nga.

"Hôm nay chúng tôi đã tăng cường an ninh ở Biển Đen và tiếp thêm động lực cho lực lượng của chúng tôi", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố ngay sau vụ tấn công.

Ông Ryzhenko cho rằng việc mất loại tàu này đang hạn chế mọi hoạt động đổ bộ mà Nga có thể thực hiện.

Ukraine đã mở rộng phạm vi hoạt động tới phía đông Crimea, bao gồm cảng Feodosia của Nga và cây cầu Kerch quan trọng nối bán đảo Crimea với khu vực Krasnodar của Nga.

Ngày 5/3, cơ quan tình báo quân sự Ukraine (GUR) đã công bố đoạn video cho thấy các xuồng không người lái Magura V5 lao vào tàu Sergei Kotov, một trong 4 tàu tuần tra Dự án 22160 của Nga.

Kiev cho biết con tàu đang ở gần eo biển Kerch và các nguồn tin địa phương xác nhận cầu Kerch đã "đóng cửa" trong đêm. Phía Ukraine nói rằng vụ tấn công khiến tàu chiến của Nga bị chìm.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps hồi tháng 12 cho biết Nga đã mất 20% hạm đội Biển Đen trong 4 tháng trước đó, đồng thời nói thêm: "Sự thống trị của Nga ở Biển Đen đang bị thách thức".

Các cuộc tấn công dai dẳng của Ukraine, trong đó Kiev thường sử dụng máy bay không người lái của hải quân và tên lửa hành trình do phương Tây cung cấp, đã đẩy Nga về phía đông Biển Đen, đe dọa an ninh của Moscow xung quanh bán đảo Crimea.

Daniel Rice, cựu cố vấn đặc biệt của người đứng đầu quân đội Ukraine, cho biết "Nga không có lựa chọn nào khác ngoài việc di chuyển về phía đông". Tuy nhiên, theo ông, Moscow đã mất đi quyền kiểm soát Crimea khi làm như vậy.

Cựu phó đô đốc Hải quân Mỹ Robert Murrett cho rằng, Nga buộc phải mở rộng cơ sở hạ tầng cảng ở phía đông Biển Đen vì các cơ sở của nước này xung quanh Crimea, chẳng hạn căn cứ chính ở Sevastopol, đang gặp rủi ro.

Nga đã chuyển một số khí tài tới Novorossiysk, một thành phố cảng ở Biển Đen. Các báo cáo cũng cho thấy Moscow đang lên kế hoạch xây dựng một căn cứ quân sự mới tại cảng Ochamchire ở Abkhazia, một khu vực ly khai của Gruzia. Kế hoạch này sẽ đẩy các khí tài của Nga ở Biển Đen ra xa bờ biển Ukraine hơn nữa.

Cựu sĩ quan hải quân Ukraine Andrii Ryzhenko cho biết Nga hiện nay thận trọng hơn nhiều trong việc đảm bảo an toàn cho các tàu lớn, mới hơn của nước này ở Crimea và đã chuyển một số tàu đến Novorossiysk.

"Hai trong số những giả định cơ bản của Nga trước cuộc xung đột (ở Ukraine) chắc chắn là giành quyền kiểm soát không phận và quyền kiểm soát lực lượng hải quân ở Biển Đen. Tuy nhiên, họ không đạt được cả hai mục tiêu này", bà Rice cho biết.

"Ukraine cũng đã xuất khẩu được hàng triệu tấn ngũ cốc qua Biển Đen. Nhưng điều này không có nghĩa là Ukraine đã giành được quyền kiểm soát những khu vực này. Nga vẫn chiếm ưu thế trên phần lớn Biển Đen, ngay cả khi nước này bị hạn chế ở góc tây bắc vì Kiev", ông Ryzhenko nói. Ông cho biết đây là cái được gọi là "vùng xám", nơi không quốc gia nào có thể thiết lập quyền kiểm soát hoàn toàn.